Jak stracić burleskowe dziewictwo

Na wstępie nadmienię – utrata tego dziewictwa nie boli, a wręcz jest bardzo przyjemna :)

Na warszawskich imprezach burleskowych jakoś utarło się, że osoby, które przyszły na burleskę po raz pierwszy są nazywane burleskowymi dziewicami, zaś stali bywalce to burleskowe dziwki. Nie trzeba się bulwersować, są to określenia pieszczotliwe, a my jesteśmy społecznością o bardzo pozytywnym podejściu do seksu, ciała, płci, orientacji seksualnej i wszelkiego rodzaju dziwności.

Ale, ale. Co to właściwie jest ta burleska?

Burleska to taki rodzaj sztuki, który łączy w sobie elementy m. in. performensu, teatru, tańca i striptizu. Nie jest on stricte techniką taneczną, bo do burleski można wpleść elementy wielu styli (chociażby broadway jazz, step, balet, taniec nowoczesny, taniec ludowy, taniec towarzyski).

 

 

Istnieje wiele podziałów, jeśli chodzi o klasyfikację burleski, ze względu na tematykę występów, okres, w którym powstały, używane rekwizyty, fuzje z różnymi innymi rodzajami sztuki, etc. Do mnie osobiście najbardziej przemawia rozróżnianie burleski, która rozwinęła się w Stanach Zjednoczonych i tej, która rozwinęła się w Europie. Nurty te rozwijały się obok siebie, ale w zupełnie innych realiach społecznych, dlatego różnica w tematyce jest bardzo zauważalna.

Burleska europejska wywodzi się z okresu wiktoriańskiego i miejskich kabaretów odwiedzanych przez klasę inteligencką. Parodiowano w nich popularne piosenki, sztuki szekspirowskie. Elementem szokującym był udział kobiet w obcisłych strojach, często również męskich – na przełomie wieków sam występ kobiety na scenie teatralnej był swego rodzaju sensacją, a zawód aktora nie wzbudzał wielkiego szacunku. Pierwszym zespołem burleskowym były British Blondes, które zawojowały nie tylko Europę, ale też siłą rozpędu zaczęły modę na burleskę w Stanach Zjednoczonych.

Później, w okresie dwudziestolecia międzywojennego, popularnością cieszyły się zwłaszcza kabarety niemieckie i francuskie, ale ważnym miejscem jest też Wielka Brytania. W tych kabaretach królowała rewia, będąca połączeniem występów tanecznych i wokalnych, na wzór amerykański, co raz bardziej kusych strojów i gry aktorskiej. W tych czasach jednak burleska sensu stricte w Europie niemal zanikała.

Biegunowo początki burleski amerykańskiej można dostrzec na początku dwudziestego wieku. W wędrownych cyrkach, które były wówczas bardzo popularną formą rozrywki w małych miejscowościach, częstą atrakcją były tzw. coochie girls, dziewczyny, które uprawiały zmysłowy taniec, który często kończył się striptizem. W wielkich miastach zaś furorę robiły British Blondes i tancerki występujące w klubach specjalizujących się w burlesce, takich jak Minsky’s. W latach 30. i 40. stopniowo coraz ważniejszy stał się element striptizu i to właśnie wtedy królowała ta mocno „choreograficzna” i wizualna burleska, do której dziś nawiązuje m.in. Dita Von Teese. Wraz z nasileniem się cenzury w latach 40. i 50., a później pojawieniem się klubów go-go, popularność burleski stopniowo wygasała. Dopiero w latach 90. w Nowym Jorku nastąpił nostalgiczny powrót do dawnego glamouru. Popularne wówczas stały się performerki takie jak wspomniana Dita, Miss Dirty Martini, czy Julie Atlas Muz. W roku 1990 miała też miejsce pierwsza edycja Miss Exotic World Pageant, jednego z najważniejszych konkursów burleskowych na świecie organizowanego przez Burlesque Hall of Fame, muzeum poświęcone burlesce znajdujące się obecnie w Las Vegas, którego kuratorką była Dixie Evans.

Współcześnie można spotkać przedstawicielki obu „gatunków” na obu kontynentach, ale nadal w Stanach popularniejsza jest burleska amerykańska (bardziej „wizualna”), a w Europie europejska (bardziej „teatralna”). Neo-burleska czerpie garściami z glamouru lat 30 i 40, ale performerki i performerzy wzbogacają występy o elementy tańca nowoczesnego, performensu czy sztuki cyrkowej. Akcent zdecydowanie przenosi się w stronę „tease” niż „strip”, a celem występów nie jest gratyfikacja mężczyzn, ale swego rodzaju manifest osób występujących – neo-burleska często podważa i dyskutuje ze stereotypami dotyczącymi płci, seksualności i innych społecznych tabu. Wraz z wzrostem popularności neo-burleski pojawiła się także (również w Polsce) boyleska, czyli burleska wykonywana przez mężczyzn.

 

Największe festiwale burleski na świecie mają miejsce w Las Vegas (Burlesque Hall of Fame), Vancouver w Kanadzie (Vancouver International Burlesque Festival), a także w Londynie (London Burlesque Festival) i Helsinkach (Helsinki Burlesque Festival). W Polsce ośrodkiem burleski jest zdecydowanie Warszawa, gdzie działa przede wszystkim Betty Q & Crew, a także Red Juliette i Pin Up Candy czy kolektywy Cherry Bombs i Grotesque Bel Air. Spektakle burleskowe można zobaczyć w takich miejscach jak Klub Komediowy, Teatr Druga Strefa czy klub Nova Maska. W Krakowie mieści się klub o nazwie Burlesque, jednak nie ma on w ofercie stałych pokazów burleski. W Łodzi zaś odbywa się cykliczna impreza Pin Up & Burlesque Party, podczas której mają miejsce również pokazy burleski polskich i zagranicznych performerek.

Wybierając się na show burleskowe warto pamiętać, że jest to rodzaj rozrywki nastawiony na bardzo konkretny i bezpośredni kontakt z widownią. Nie idziecie do teatru. Bijcie brawo, gwiżdżcie, tupcie, pokazujcie głośno, co Wam się podoba. Więcej o właściwej etykiecie podczas spektaklu możecie przeczytać na moim blogu.

Krótki słowniczek:

• backstage – święte miejsce, do którego nie należy wchodzić niezaproszonym
  „Burlesque” – ten film z Christiną Aguilerą i Cher, który ma bardzo fajną muzykę i wcale nie jest o burlesce tylko o kabarecie
  numerek – tak nazywamy pojedynczy występ
  pasties – tzw. nasutniki, czyli takie urocze, ozdobne zasłaniajki tego, co cenzura każe nam zakryć
  rewia – rodzaj widowiska teatralno-kabaretowego łączącego w sobie elementy tańca, muzyki i śpiewu na żywo oraz gry aktorskiej (burleska może, ale nie musi być elementem rewii)
  shimmy – drżenie częściami ciała, które drżą, zwykle biustem lub pupą
  stage kitten – kociak sceniczny, stage manager, ogarniacz sceny. Jedna z najważniejszych osób podczas spektaklu, która wie, co ma pojawić się na scenie przed każdym numerkiem i odzyskuje wszystkie części garderoby, które podczas numerku spadają.